Tìm hiểu cơ bản về sóng hài và những tác hại nguy hiểm của hiện tượng này

Sóng hài là một khái niệm rất phổ biến trong ngành điện. Những người am hiểu kỹ thuật điện tử đều rất hiểu về bản chất của sóng hài. Tuy nhiên với những người bình thường, đây vẫn còn là một khái niệm lạ lẫm. Vậy sóng hài là gì và sự ảnh hưởng của nó lên hệ thống điện được thể hiện ra sao bạn có biết?

Sóng hài là gì và nguồn gốc của hiện tượng này

Để tìm hiểu về sóng hài, trước hết bạn cần tìm hiểu những đặc điểm cơ bản của nó. Cụ thể, hiện tượng này thực chất là gì và nó được sản sinh bởi nguyên nhân nào?

Sóng hài thực chất là gì?

Theo vật lý học, sóng hài được xem là một dạng nhiễu sóng. Khi xuất hiện, sóng hài có thể đem lại những ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng lưới điện.

Nguồn gốc hình thành sóng hài

Hiện tượng này được sinh ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Tuy nhiên, nguyên nhân cốt lõi chính là từ hệ thống phụ tải dạng phi tuyến được lắp đặt và sử dụng trong mạng lưới điện. Các tải này có hai loại hình chính là phụ tải sử dụng trong công nghiệp và phụ tải dân dụng cho các hộ dân cư.

Với lĩnh vực công nghiệp, phụ tải thường lớn bởi các thiết bị điện tử được sử dụng có công suất rất mạnh như: lò hồ quang, máy biến áp, máy hàn, …. Còn với phụ tải dân dùng thì thường là các độ điện sử dụng hàng ngày như nồi cơm, lò vi sóng, tivi, … Những thiết bị này chính là căn nguyên gây ra hiện tượng sóng hài hiện nay.

Sóng hài gây ra những tác động gì cho lưới điện?

Trên thực tế, sóng hài là một yếu tố gây tiêu cực đến mạng lưới điện; Việc xuất hiện sóng hài có thể khiến chất lượng hoạt động của các thiết bị điện kém đi trông thấy. Lâu dần, chúng có thể gây ra những tai nạn ảnh hưởng đến tính mạng và cả tài sản, vật chất của con người. Vậy những ảnh hưởng tiêu cực mà hiện tượng này đem lại cho hệ thống điện là gì?

Ảnh hưởng đến chất lượng thiết bị điện

Sự xuất hiện của sóng hài có ảnh hưởng rất lớn đến hoạt động và tuổi thọ của thiết bị điện. Với các thiết bị có khả năng trình chiếu hình ảnh thường bị nhòe; nhảy chữ, hình ảnh méo mó và phát ra những âm thanh rè rè chói tai. Những âm thanh này thường được nghe thấy trong các thiết bị âm thanh như radio, loa, …

Việc liên tục bị nhiễu màn hình và âm thanh như vậy có thể khiến động cơ hoạt động của thiết bị gặp trục trặc. Tình trạng kéo dài có thể khiến chất lượng hoạt động của các thiết bị đi xuống; tuổi thọ cũng giảm ngắn đáng kể.

Thể hiện số liệu không chuẩn xác

Trường hợp này thường xảy ra ở những thiết bị có chức năng đo lường điện tử. Hiện tượng này xuất hiện giống như một điểm tắc làm cản trở quá trình hoạt động của các thiết bị đo. từ đó dẫn đến việc kết quả nhận được có nhiều sai sót. Và sự sai sót ấy có thể gây ra hậu quả khôn lường trên những lĩnh vực khác nhau.

Gây ra những nguy hiểm đến tính mạng, tài sản con người

Nhiều trường hợp, sóng hài được xem là yếu tố ít nhiều gây lên các hiện tượng chập mạch; nổ tụ bù một cách bất thường. Việc hệ thống hoạt động bị cản trở dẫn đến việc tụ bù bị giảm tuổi thọ và năng suất hoạt động đáng kể. Khi chất lượng xuống thấp; tụ bù không còn theo kịp nhịp độ hoạt động của thiết bị. Điều này dễ đến khả năng cao việc tụ bù bị nổ bất ngờ; gây nguy hại đến cả tính mạng và tài sản vật chất của con người.

Vậy làm thế nào để nhận biết được sóng có đang ở cấp độ nguy hại hay không? Và tiêu chuẩn quy định về ngưỡng sóng hài hiện nay là gì?

Ngưỡng sóng hài được quy định tiêu chuẩn như thế nào?

Sự ảnh hưởng của sóng hài không chỉ tác dụng lên thiết bị nhiễm sóng mà nó còn có khả năng lây lan sang các thiết bị khác. Vì vậy để khắc phục sự cố này kịp thời; chúng ta đều hiểu biết rõ về những tiêu chuẩn về ngưỡng sóng hài hiện nay.

Việc đánh giá tiêu chuẩn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhau. Tuy nhiên yếu tố được mặc định để đưa ra đánh giá về sự ảnh hưởng nghiêm trọng mà hiện tượng này đem lại chính là IEEE 519. Đây là một tiêu chuẩn được nghiên cứu và áp dụng bởi Viện Kỹ thuật Điện – Điện Tử ở Hoa Kỳ.

Tiêu chuẩn đánh ra sóng hài này ra đời dựa trên sự thể hiện độ nhảy cảm của các thiết bị được sử dụng trong một hệ thống, mạng lưới điện. Nhờ đó, người ta có thể xác định được giới hạn an toàn của hiện tượng sóng hài. Tiêu chuẩn này được áp dụng trên nhiều lĩnh vực khác nhau như:

• Với các ngành Hàng Không, Bệnh Viện thì có độ méo hài là 3%
• Với các văn phòng và Trường học thì có độ méo hài là 5%
• Với các nhà máy xí nghiệp thì có độ méo hài là 10%

Hiện nay, hiện tượng này có thể xuất hiện ở nhiều thiết bị khác nhau. Đặc biệt, đây là một hiện tượng rất phổ biến tại các mẫu đèn led. Vậy nên khi mua đèn led sử dụng cho gia đình, cơ quan, chúng ta đều phải kiểm tra hết sức cẩn thận.

Tìm hiểu thêm các chủ đề khác:

Giúp bạn nắm rõ ưu nhược điểm của COB và SMD

Tầm quan trọng ít người biết của AMC trong thiết bị đèn led